به گروهی از مواد شیمیایی از ترکیب واکنش پلی ال ها و ایزو سیانات ها تحت عنوان مواد اصلی تشکیل دهنده پلی یورتان گفته می شود و کاربرد های فراوانی دارد.منشا پلی یورتان به جنگ جهانی اول برمی گردد زمانی که از ان به جای لاستیک استفاده شد همچنین در طول جنگ از پلی یورتان برای تولید لباس های با مقاومت بالا ،رنگ زدن هواپیما استفاده می شد و با اتمام جنگ تولید آن در مقیاس صنعتی افزایش یافت و امروزه پلی یورتان را در هرچیزی قابل لمسی مثل میز ،صندلی ،خودرو ،عایق دیوار ،عایق سقف ،تخت خواب و ...می توان یافت کرد.

اولین بار پلی یورتان توسط اوتوبایر کشف شده و بعد ازآن به علت خواص فراوانی که داشته پیشرفت چشمگیری در صنعت پیدا کرده است،پلی یورتان به پلیمرهایی گفته می شود که پیوند یورتانی داشته باشند،پیوند یورتانی از طریق واکنش افزایشی بین یک گروه ایزوسیانات و یک ترکیب دارای هیدروژن فعال مثل گروه هیدروکسیل ایجاد شده است،پلی یورتان ها از جمله پلیمرهای با مصرف زیاد هستند و خاصیت های فراوانی دارند به همین دلیل متخصصان پوشش دهی از آن ها برای اهداف متفاوتی استفاده می کنند برای مثال پوششهای شفاف برای پوشش دهنده های تک لایه مخصوص بامها و رنگهای مشخص کردن محل گذر عابرین پیاده و غیره .

ایزوسیانات ها به شدت واکنش پذیر هستند و به همین علت واکنش آن ها نیاز به دما ندارد ،در واقع با دمای محیط واکنش می پذیرند و مهم ترین ویژگی آن ها این است که بعد از واکنش ساختاری محکم پیدا می کنند ودراشکال مختلف مانند: فراورده‌های فوم، فیلم، الاستومرها، پودرها، مایعات و امولسیون‌ها قابل تولید هستند.

 

ترکیباتی که دارای ایزوسیانات هستند شامل

• ۲و ۴ یا ۲و ۶تولوئن دی ایزوسیانات

• ۴و ۴یا ۲ و ۴دی فنیل متان دی ایزو سیانات

• ۱و ۶ هگزا متیلن دی ایزوسیانات

علاوه بر این ها ترکیباتی که دارای هیدروژن فعال هستند هم می توانند با ایزوسیانات ها ترکیب شوند و یه همین علت است که از پلی یورتان ها در موارد زیادی مثل روکش ،فوم نرم ،فوم سخت ،چسب و غیره استفاده می شود.

فوم پلی یورتان نرم : تحت عنوان با لشتک برای مبل ،زیر انداز فرش و بسته بندی استفاده می شوند  و دارای تراکم ،دوام  در برابر پارگی و سایش هستند و می توان آن ها را در هر شکلی ایجاد کرد.

فوم پلی یورتان سفت و سخت : از فوم های بسیار محبوب هستند و سبب کاهش هزینه های انرژی می شوند و همینطور بهترین عایق برای صدا و حرارت هستند.

پلی یورتان ها به شکل های مختلف در دنیا استفاده می شوند از جمله رنگ، پوشش، فوم نرم 

، فوم سخت ،الاستومرها و ترمو پلاستیک الاستومرها و برای مثال حفاظت از لوله های مدفون در خاک برای ممانعت از خوردگی یکی از کاربردهای پلی یورتان ها می باشد و همچنین ماستیک‌های پلی اورتان و سیلیکون با توجه به خواص شیمیایی و مکانیکی خود  کاربردهای متفاوتی دارند،در کانال های آب و فاضلاب، مخازن آب و فاضلاب، کف‌سازی سالن‌ها، پیاده‌روها، درز قطعات پیش‌ساخته و کلیه درزهایی که باید در برابر نفوذ آب و دیگر میعات محافظت شوند کاربرد دارند.

 

ترکیب پلی یورتان ها با پلی اوره امری همیشگی است و روند آن رو به تکامل است و چون خواص زیادی دارند متخصصان صنایع پوشش دهی از این پلیمرها برای مصارف گوناگون بهره می برند،از مهم ترین ویژگی پلی یورتان ها می توان به مقاومت بالا و واکنش در دمای محیط اشاره کرد و پلی یورتان های آلیفاتیک از انواع اروماتیک گران قیمت تر می باشند و از آن ها به عنوان پوشش نهایی استفاده می شود همچنین از ان ها به عنوان کفپوش های ضخیم نیز استفاده می شود و اخیرا بسیاری از شرکت ها از سیمان های پلی یورتانی برای کف پوش های خود استفاده کرده اند زیرا گاز کربن دی اکسید آن کم است و بیشتر از ۳۰ دیقه طول نمی کشد علاوه بر ان سطح را خوب صاف می کند،سامانه های پلی یورتانی از ترکیب اجزای آب ،اوره ،کربن دی اکسید تشکیل شده است که مهم ترین عامل آن MDIموجود در فرمول تشکیل دهنده است . 

CaO+CaCO3 —-> CaCO3 Ca(OH)+ CO2 —-> CaCO3+H2O در فناوری نوین بخشی از سامانه رنگزای پوشش را ملات تشکیل می‌دهد. ملات مخلوطی از رزین‌های ویژه و جزء رنگزاست که از سیمان و الیاف تشکیل می‌شود. الیاف انعطاف‌پذیری لازم را به پوشش داده و رشد ترک را کنترل می‌کند، ضمن آنکه استحکام کششی را بهبود می‌بخشد.

خواص یورتان‌ها از مواد ترموست بسیار سخت تا الاستومرهای نرم متفاوت است، از پلی‌یورتان‌های ترموپلاستیک، در ساخت وسایل قابل کاشت بسیار مهمی استفاده می‌شود، چرا که دارای خواص مکانیکی خوب نظیر استحکام کششی، چقرمگی، مقاومت به سایش و مقاومت به تخریب شدن، به علاوه زیست سازگاری خوب می‌باشند که آن‌ها را در گروه مواد مناسب برای مصارف پزشکی قرار می‌دهد.

در صورتی که از پلی اتر به جای پلی ال در سنتز استفاده شود ،برای تهیه اندام های کاشتنی مانند کلیه مصنوعی ،قلب مصنوعی ،ریه مصنوعی ،فیلتر های خونی، عروق مصنوعی ،دندان و لثه ،بیماری های ادراری ،بای مس سرخرگ و سیاهرگ می توان استفاده کرد.

به عنوان فوم پاششی در عایق کاری ساختمان ها کاربرد دارد و به عنوان بهترین فوم برای عایق حرارت شناخته شده است .

بهبود خونسازگاری با پیوند هپارین  ، چسبندگی بالا در سطوح متفاوت ، مقاومت بالا در برابر ساییدگی و عوامل محیطی ، انعطاف بالا در دمای زیاد ، شره نکردن در درز های عمودی ، غیر سمی است ، جایگزین مناسب برای گچ بری سنتی است و نه تنها صرفه اقتصادی دارد ،در مدت خیلی کمی نیز نصب می شود. ابزار دکوراتیو ساختمان ها ، هزینه ی کمتر، وزن سبک ، قابلیت حمل و نقل آسان ، ترمیم پذیر است و بسیار مقاوم ، نصب سریع و آسان ، قابلیت رنگ کردن و جایگزین عالی برای گچ بری سقف و از مهم ترین عوامل استفاده از ترکیبات پلی یورتان، استحکام بالا و فوق العاده ، عایق عالی و پر قدرت ، جذب آب بسیار پایین و قیمت مقرون به صرفه آن و عدم پراکندگی گاز سمی در هنگام سوختن از عوامل مهم استفاده از پلیمر پلی یورتان هستند.